พระบรมธาตุสวี ประดิษฐานอยู่ ณ วัดพระบรมธาตุสวี หมู่ที่ ๑ ตำบลสวี อำเภอสวี จังหวัดชุมพร ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแห่งหนึ่งในจังหวัดชุมพร ลักษณะรูปแบบของพระธาตุเป็นแบบเดียวกันกับพระบรมธาตุเจดีย์ จังหวัดนครศรีธรรมราช(พระมหาธาตุ วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร) สันนิษฐานว่าน่าจะสร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา และผ่านการบูรณะมาหลายครั้ง โดยการบูรณะครั้งล่าสุดดำเนินการโดยกรมศิลปากร เมื่อ พ.ศ ๒๕๓๙  รูปแบบพระเจดีย์ : เป็นเจดีย์ทรงระฆัง ตั้งบนฐานสี่เหลี่ยม ๒ ชั้นฐานชั้นล่างกว้าง ๘.๕๐ เมตร ประดับด้วยรูปหัวช้างหมอบเสมือนค้ำพระเจดีย์ไว้โดยอยู่ในซุ้ม สลับกันกับรูปยักษ์ถือกระบอง ประดับด้วยเสาหล่อ ๖ ต้น (เว้นทิศใต้)มุมทั้งสี่ของฐาน มีเจดีย์องค์เล็กจำลองแบบจากเจดีย์องค์ใหญ่ ยอดพระเจดีย์ เหนือตัวเจดีย์ทรงระฆังคว่ำขึ้นไปเป็นเสาหารถ้านฉัตร บัวเถา ปล้องฉัตรเจ็ดชั้น บนสุดมีปลีบอดและเม็ดน้ำค้าง ตามลำดับรอบพระธาตุสร้างเป็นระเบียงคตล้อมรอบไว้สี่ทิศ ประดิษฐานพระพุทธรูปซึ่งเกิดจากมีผู้ศรัทธานำมาถวาย เรียงตลอดแนวระเบียงทั้งสี่ทิศรวมประมาณ ๑๐๕-๑๑๐ องค์

มีตำนานเล่าถึงประวัติการสร้างพระธาตุบรมสวีว่า เมื่อครั้งที่พระเจ้าศรีธรรมาโศกราชเสด็จยกทัพมารี้พลมาพักที่วัดร้างแห่งหนึ่งในเขตอำเภอสวี ได้พบกาเผือกและกาฝูงหนึ่งเกาะอยู่บนกองอิฐกระพือปีกและส่งเสียงร้อง พระองค์จึงให้รื้อเศษกองอิฐที่กองทับถมกันออกพบฐานเจดีย์ใหญ่ เมื่อขุดลึกลงไปได้พบผอบบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ จึงให้แม่ทัพนายกองไพร่พลช่วยกัน สร้างเจดีย์ขึ้นมาใหม่แทนที่เดิม แล้วจัดงานสมโภชเป็นการใหญ่เป็น เวลา ๗ วัน ๗ คืน จากนั้นพระราชทานชื่อว่า พระบรมธาตุกาวีปีก ต่อมาเรียกกันว่าพระธาตุกาวี และคำว่า กาวี ได้เพี้ยนจนเป็นกลายเป็นสวีในปัจจุบัน ก่อนที่พระเจ้าศรีธรรมาโศกราชจะเสด็จยกทัพกลับ ทรงห่วงใยพระบรมธาตุว่าจะไม่มีผู้ดูแลรักษา จึงสั่งเรียกบรรดาทหารในกองทัพซึ่งกำลังนอนหลับสนิท ในขณะนั้นมีทหารคนหนึ่งชื่อ เมือง ขานรับพระองค์จึงมีรับสั่งถามว่า ต้องการจะอยู่ดูแลรักษาพระบรมธาตุแห่งนี้ไหม นายเมืองขานรับอาสา พระองค์จึงสั่งให้นายทหารตัดศีรษะนายเมืองเซ่นสรวงบูชาไว้ในศาลเพียงตา ศาลนี้เรียกว่า ศาลพระเสื้อเมือง ให้เป็นผู้เฝ้ารักษาพระบรมธาตุ ในปัจจุบันศาลนี้ยังมียังมีคนทั่วไปเคารพนับถือในฐานะสิ่งศักดิ์สิทธิ์โดยเฉพาะอย่างยิ่งชาวจีน ต่อมาศาลพระเสื้อเมืองมีสภาพชำรุดทรุดโทรม กรมศิลปากรจึงได้ออกแบบอาคารใหม่ให้มีลักษณะสอดคล้องกับพระบรมธาตุสวี โดยเป็นอาคารทรงไทยหลังคาจั่ว หลังคามุงกระเบื้องดินเผาเคลือบ ผนังก่ออิฐฉาบปูน ด้านหน้ามีราวระเบียงลวดบัว พื้นอาคารปูนด้วยหินอ่อน วัดพระธาตุสวีได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานของชาติ และถือเป็นโบราณสถานสำคัญของจังหวัดชุมพร